Na Brussel

Marokko, Tunesië, Turkije, Libanon en zelfs Syrië zijn voorbeelden van wijnproducerende landen, terwijl talloze moslimlanden eigen biermerken hebben. Toch werd twee jaar geleden de Marokkaans-Nederlandse bedrijfsleider van een Rotterdamse wijnbar bij Pauw & Witteman tot haar verbazing aangekondigd als ex-moslima.

Zie hier de invloed van religieuze fanatici en populistische politici op zelfs de erudiete mensen in onze samenleving. Die negatieve invloed geldt zowel Nederland als de islamitische landen waar consumptie van alcoholische dranken onder druk staat. Maar daar waar alcohol bij wet is verboden, zoals Iran, is alcoholverslaving een aanzienlijk maatschappelijk probleem.

Moslims maken dus veelal hun eigen keuzes, net als niet-moslims. De een drinkt geen alcohol, de ander wel.  De een gaat naar de moskee, de ander niet. De een bidt drie of vijf keer per dag, de ander één keer, en een derde slechts enkele keren per jaar. De ene vrouw draagt een hoofddoek, een ander voelt zich prettiger zonder. De diversiteit onder burgers met een islamitische achtergrond is groot, net als die onder de totale Nederlandse bevolking.

Het is dus niet aan ons om de ander als moslim of ex-moslim te bestempelen. Dat bepalen mensen voor zichzelf.  De stereotyperingen die we via sociale en traditionele media krijgen voorgeschoteld, brengen onze samenleving echter in verwarring. Het in hokjes denken wordt ons eigen. Een ´verbod´ op minirokjes en erotische kunst in de openbare ruimte, het niet plaatsen van een kerstboom, of naamsverandering van paas- naar  verstopeieren, wordt zelfs zonder enige onderbouwing verweten aan ´hen die zich niet wensen aan te passen aan onze normen en waarden´.

Zelfmoordaanslagen worden nu eveneens vereenzelvigd met moslims, maar tot 1983 waren zelfmoordaanslagen in naam van de islam een grotendeels onbekend fenomeen, terwijl deze religie al zo´n veertien eeuwen bestaat. Ook lijken we tegenwoordig alléén moslims nog het label terrorist op te plakken, waar we de ruim 150.000 mensen die jaarlijks in Zuid- en Noord-Amerika worden vermoord, als slachtoffers van criminele bendes of psychopaten beschouwen. Creëren we onze eigen werkelijkheid?

Vrouwenonderdrukking is nog zo´n geliefd thema om burgers met een islamitische achtergrond op te veroordelen. Al tientallen jaren vragen burgers aandacht voor seksuele intimidatie, aanranding en verkrachting; zij worden weinig gehoord. Tot ´Keulen´, want het hier door Noord-Afrikaanse jongeren gepleegde geweld past in het door ons  gevormde stereotype beeld dat vrouwen in islamitische culturen minderwaardig zijn. Maar of bijvoorbeeld het seksuele geweld tijdens het Duitse Oktoberfest minder ernstig is, is zeer de vraag.

Natuurlijk roept ´Keulen´ weerzin op, en uiteraard vraagt de positie van de vrouw in islamitische gemeenschappen onze serieuze aandacht. Alleen geldt dat ook voor de positie van vrouwen in andere gemeenschappen. Volgens ´UN Women´ is zo´n 35% van alle vrouwen in de wereld ooit slachtoffer geweest van geweld door een partner of niet-partner. Bedenk daarbij dat ´maar´ 21% van de wereldbevolking een islamitische achtergrond heeft. Zo gaat huiselijk geweld dwars door alle bevolkingsgroepen, culturen en religies heen. Maar wanneer het onder moslims voorkomt, zoeken we een verklaring in de Koran of islamitische culturen.

Hoe slecht is de positie van de vrouw in islamitische landen eigenlijk in vergelijking met het ´vrije´ westen? In de islamitische republiek Iran gaan meer vrouwen naar de universiteit dan mannen. De parlementen van veertien landen met een moslimmeerderheid  tellen een hoger percentage vrouwelijke leden dan het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. Daarnaast kozen burgers van Pakistan, Indonesië, Turkije en Senegal  ooit  een vrouw als president of premier, terwijl Bangladesh al sinds 1991 overwegend door vrouwen wordt geregeerd. Nederland koos daarentegen nog nooit een vrouw als minister-president.

Tot slot homoseksualiteit. In islamitische landen hebben velen hier moeite mee.  Maar dat geldt volgens het Pew Research Center overal waar religie een centrale rol in het leven speelt. En volgens het SCP keurt 35% van de Nederlandse bevolking twee zoenende mannen af.

Na de aanslagen in Brussel dreigen we moslims en niet-moslims nog vaster in de door onszelf bedachte hokjes te plaatsen. Met het door steeds meer politici uitgesproken cliché over ´onze manier van leven´ worden grote tegenstellingen gesuggereerd. Alsof de vrijheid om uit te gaan, te zingen, te  dansen, te lachen, te willen zeggen wat je denkt, niet ook onderdeel is van de manier waarop veel moslims leven of willen leven. Een geambieerd joie de vivre  staat los van cultuur, religie of nationaliteit. Daar is niets exclusief westers aan.

Politici en media creëren tegenstellingen die er niet zijn. Een meerderheid van moslims en niet-moslims is tegen terrorisme, tegen verloedering van hun wijk, vóór een succesvolle carrière met een harmonieus gezinsleven en een glansrijke toekomst voor hun kinderen.  We hebben meer gemeenschappelijk dan we van elkaar verschillen.

Hoe lang accepteren we nog dat we ons  als samenleving laten gijzelen door de giftige mix van religieuze fanatici en populistische politici?

Door: René Romer

René Romer is directeur van het diversity marketingbureau TransCity en auteur van onder meer twee boeken over multiculturele marketing.