EtnoMarketing in de 17e eeuw

In de Verenigde Staten is EtnoMarketing al zo oud als de weg naar Kralingen, schrijven we in ons boek ‘De consument bestaat niet.’ 

Uit een publicatie van onderzoeker Hilde Pach kan echter worden afgeleid dat EtnoMarketing bij ons zelfs al in de 17e eeuw werd toegepast. Hilde Pach schreef onlangs namelijk een boek over de Koerant, de ouste Jiddisje krant ter wereld. NRC Handelsblad bericht er vandaag over. 

Het Jiddisj is een Germaanse taal, die sterk lijkt op het Duits en die, afhankelijk van de lokale variant, is doorspekt met Slavische en Hebreeuwse woorden. Hij wordt vanouds gesproken door Asjkenaziem, joden uit Midden- en Oost-Europa. De Koerant mikte dus op joden die in de loop van de zeventiende eeuw, vaak onder druk van oorlogen en vervolging, waren uitgeweken naar de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Toch was de Koerant geen uitgesproken joodse krant, ontdekte Pach. Hij bevatte een vertaalde en bewerkte selectie van artikelen uit de belangrijkste Nederlandse kranten van die dagen, de Oprechte Haerlemse Courant en de Amsterdamse Courant, zonder bijzondere aandacht voor joods nieuws.

Veel meer dan Nederlandse kranten besteedde de Koerant aandacht aan de oorlog in Hongarije en Dalmatië: Turken tegen Habsburgers en Venetianen. „De redacteur dacht kennelijk dat die oorlog belangrijk was voor joden. Ze hadden daar vaak zelf mee te maken gehad en misschien hadden ze ginds nog familie.”

De Koerant heeft het waarschijnlijk maar anderhalf jaar volgehouden en had in Nederland, voor zover bekend, geen opvolgers. Pach: „Joden gingen in de 18de eeuw steeds vaker Nederlands spreken en in de 19de eeuw is het Jiddisj vrijwel uitgebannen. Willem I vond dat al zijn onderdanen Nederlands moesten spreken, dus ook de joden. De joodse elite vond dat Jiddisj ook maar niks; die werkte eraan mee dat joden overgingen op Nederlands. In de tweede helft van de 19de eeuw verschijnen hier wel nieuwe joodse kranten, maar dan wel in het Nederlands.”

Lees meer in NRC Handelsblad van vandaag.