Opinie

Vandaag werd bekend dat mogelijk al duizenden mensen aangifte hebben gedaan tegen Geert Wilders. Dat is voor het eerst in een groot aantal jaren waarin de invloed van Wilders op alle geledingen van de Nederlandse samenleving groot is gebleken. Hoewel opiniepeilingen door de jaren heen aangaven dat een zeer grote meerderheid van om en nabij de 80% van de Nederlandse bevolking nooit op de PVV van Wilders zou stemmen, hield die 20% potentiële PVV-stemmers wel te vaak een heel land ‘in gijzeling’. Zoals politici van andere partijen. Media. Maatschappelijke organisaties. Marketeers. En communicatiebureaus.

Politici van links tot rechts namen te vaak onvoldoende afstand van de uitspraken van Wilders. De angst voor het electoraat overheerste. Sommige media zagen er een commercieel belang in om de stem van die 20% potentiële PVV-stemmers in de media oververtegenwoordigd te krijgen. Kijk alleen al naar de wijze waarop enkele populaire nieuwssites veel headlines zodanig formuleerden dat ‘de stem van het volk’ als het ware massaal werd uitgenodigd zich in de reageerderskolommen te laten horen. Op die manier werd niet alleen een onevenwichtig beeld van de publieke opinie geschetst, maar werden ook lezers met een genuanceerder beeld aangemoedigd een scherpere mening te ontwikkelen jegens de multiculturele samenleving.

Ook de wijze waarop statistieken werden gepresenteerd, moedigden dat aan. Waar weinig mensen weten dat 25% van de autochtone jongeren in ons land wel eens met justitie te maken krijgt, weten we daarentegen allemaal dat een meerderheid van de Marokkaanse jongeren daarmee in aanraking is geweest. Bovendien wordt gemakshalve vergeten dat ‘in aanraking komen met’ nog geen veroordeling betekent en dat media en politici in hun ijver om die 20% te bedienen, de politie onbedoeld aanmoedigen aan ‘ethnic profiling’ te doen, werkgevers aanzetten minder snel Marokkaanse, Turkse of bijvoorbeeld Somalische Nederlanders aan te nemen, en marketeers ontmoedigen hun commerciële kansen onder de meerderheid van de grootstedelijke bevolking maximaal te verzilveren.

TransCity en EtnoMedia, de twee bureaus achter dit EtnoMarketing platform, hebben het de afgelopen jaren met regelmaat ondervonden. We spraken bijna wekelijks met adverteerders die zich er van bewust zijn dat ze de stedelijke bevolking van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag niet maximaal voor hun merk activeren omdat ze niet dichter op de huid van deze mensen komen. Deze adverteerders weten dat ze die 30% van de landelijke jongeren met etnisch-culturele wortels die geheel of gedeeltelijk in het buitenland liggen, onvoldoende voor hun merk of maatschappelijke boodschap in beweging krijgen. Maar als het puntje bij paaltje komt, besluiten te veel adverteerders toch om primair in te spelen op de belevingswereld van autochtone Nederlanders. Veelal uit angst voor die 20%.

Migratie brengt altijd en overal problemen met zich mee. In Europa, in Amerika, in Afrika, en waar ook ter wereld. Tijdens de opkomst van Pim Fortuyn, viel nog maar 35% van de totale bevolking van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag onder de CBS-definitie allochtoon. In 2014 is dat meer dan 50%. Een stijging met 15% in twaalf jaar. Veel niet-geregistreerde Oost- en Zuid-Europeanen zijn in deze cijfers nog niet eens meegerekend.

In de jaren vijftig en zestig waren onze steden nog grotendeels blank en autochtoon. Dat zo’n snelle verandering in de samenstelling van de stedelijke bevolking samenlevingsproblemen met zich meebrengt, is helder en onontkoombaar. Het is daarbij teleurstellend dat sommige politici en media de afgelopen jaren bedoeld of onbedoeld hun best hebben gedaan om de problemen uit te vergroten en zelfs te verergeren.

Je zou verwachten dat de verschillende bevolkingsgroepen inmiddels veel meer over elkaar weten dan pakweg tien, twintig of dertig jaar geleden. Gek genoeg lijkt het omgekeerde het geval. Waar de samenleving steeds verder verkleurt, merken TransCity en EtnoMedia dat bij veel adverteerders de kennis over de achtergrond en belevingswereld van allochtone doelgroepen de afgelopen tien, twintig jaar eerder is afgenomen dan toegenomen.

En bij de media is dat vaak niet anders, zoals recentelijk pijnlijk duidelijk werd bij de vraagstelling van Paul Witteman in zijn interview met de bedrijfsleidster van een Rotterdamse wijnbar. Zelfs degenen die nooit in Marokko komen, maar wel gebruik maken van transfermaatschappij Royal Air Maroc, weten dat in de foodcourt op de luchthaven van Casablanca de flessen whisky en andere alcoholische dranken prominent staan uitgestald. Toch zijn we in ons land steeds meer in eigenaardige stereotypen over allochtone Nederlanders gaan denken.

Dat sommige mediamakers die de afgelopen jaren zelf een rol hebben gespeeld in het ophitsen van de lezer, kijker of luisteraar, vandaag de recente uitspraken van Wilders met grote nadruk bekritiseren, voelt enigszins ongemakkelijk aan. Desalniettemin is deze omslag zeer welkom.

Voor zover we weten is het in ons land nog nooit voorgekomen dat er zo massaal aangifte wordt gedaan tegen één persoon. Een unicum. Het is te hopen dat deze omslag een breed karakter krijgt. Laten politici, mediamakers, maatschappelijke organisaties en marketeers de komende jaren vooral maximaal rekening blijven houden met de 20% potentiële PVV-stemmers, zolang ze zich er maar niet meer door laten ‘gijzelen.’ Op die manier kunnen ze de multiculturele samenleving eindelijk weer eens met open vizier betreden, waardoor commerciële partijen, overheids- en maatschappelijke organisaties veel meer marktkansen kunnen verzilveren dan ze de afgelopen jaren hebben gedaan.